Op 6 februari 2018 bespraken burgemeester en wethouders van de gemeente Bergen (L) met de commissie de drie verdiepingsonderzoeken met betrekking tot het Sociaal Domein. De aanleiding was de grote financiële overschrijding in het Sociaal Domein. De fractie KERN bereidde voor deze commissievergadering een aantal vragen voor. Het ging om Jeugdzorg, maatwerkvoorzieningen Wmo en Participatiewet. Volgens de gemeente blijft ondanks de financiële situatie het uitgangspunt: de juiste zorg, aan de juiste inwoners op het juiste moment. Het is niet duidelijk of deze vaststelling de uitkomst is van cliëntervaringsonderzoeken of andere monitors. Opvallend is dat er blijkbaar bij de gemeente het beeld bestaat dat er passende zorg en ondersteuning is verleend.
Wat valt ons op? KERN merkte op dat het hier niet gaat om verdiepingsonderzoeken, maar om een evaluatie met een beperkt aantal dossiers. Er worden conclusies getrokken op doelmatigheid en rechtmatigheid uit voor de hand liggende onderdelen die volgens eigen zeggen uit de slecht onderhouden archieven zijn gehaald. De commissievergadering over de verdiepingsonderzoeken verliep volgens een vaststaand patroon: de commissieleden stellen inhoudelijke vragen die gaan over de inwoners met zorg- en ondersteuningsvragen en de maatregelen die zijn getroffen en de antwoorden van de burgemeester en wethouders zijn inhoudsloos. En in dat laatste zit ook de wrevel. De rol die KERN zich ten doel stelt is: “er zijn voor de inwoners”. Dit betekent niet per definitie meelopen met de ‘kort door de bocht’ antwoorden van burgemeester en wethouders. We bieden open dialoogvragen aan die aanzetten tot nadenken en handelen overeenkomstig de doelen van het Sociaal Domein. Onze vragen komen direct ten goede aan de inwoners, de professionals en de nog in ontwikkeling zijn de (regel)systemen in het Sociaal Domein.
Waar gaat het nu precies over? De gemeente stelde begin 2018 een plan van aanpak op en zette in op gerichte taakstellingen binnen het Sociaal Domein. Een belangrijke maatregel is: ‘Het college heeft elk mandaat boven 1000 euro ingetrokken voor het gehele sociaal domein. Deze besluitvorming is domeinbreed’. Bijzonder aan de aanpak is dat een wethouder en andere ambtenaren de persoonlijke informatie inzien van zorgaanvragen boven de 1000 euro. Vragen over privacy worden afgedaan met ‘wij houden ons aan de privacyregels en het college kent een geheimhoudingsplicht’. Hoe precies wordt in het midden gelaten. De vraag of er aan inwoners toestemming wordt gevraagd omdat hun persoonlijke gegevens in het gemeentehuis worden besproken wordt beantwoord met: ‘de strekking van deze vraag is niet correct’. De mondelinge en schriftelijke antwoorden die door burgemeester en wethouders worden gegeven op de gestelde vragen zijn onacceptabel. Het merendeel van de schriftelijk beantwoorde vragen wordt afgedaan met ‘Personele aangelegenheden zijn aan het college’. Vragen die gaan over het systeem van toegang, toewijzing en professionele kennis worden weggezet onder deze noemer. Dit moet de sociaal werkers en ambtenaren die direct betrokken zijn veel pijn doen. Een college dat zijn eigen tekortkomingen direct afwentelt op het functioneren van professionals is uit den boze.
De schriftelijke vragen van KERN en de antwoorden hierop (vet gedrukt) van het college kun je in dit document vinden.
De hedendaagse sociale en inhoudelijke bestuurskracht die de gemeente laat zien maakt duidelijk dat vragen stellen een formaliteit is en daarna gaan ze direct over naar de (wan)orde van de dag. Nergens is zichtbaar dat de gemeente zijn voordeel doet met zorgvuldig geformuleerde dialoogvragen uit de fractie(s) die aanzetten tot anders denken en doen.
Hoe belangrijk is het sociaal domein eigenlijk? KERN stelde de vraag: kunnen de vragen die we stellen en uw antwoorden ook in de raad besproken worden? Deze vraag is niet ingewilligd. Als het om meedenken, meepraten en meewerken van commissieleden gaat kun je in onze gemeente reageren op social media in de hoop dat je ideeën worden opgepakt.
Hoe elkaars zienswijzen benutten? De vraag blijft zich aandienen hoe een gemeenteraad, die als hoofdtaak heeft het vaststellen van de hoofdlijnen van beleid en het toezien op de uitvoering daarvan zich ontwikkeld als een leergerichte gemeenschap. Wat zou het effectief zijn als commissie- en raadsleden samen in gesprek gaan over de sociale vraagstukken en met elkaar kennis delen en van elkaar leren. In dit transformatieproces is het van belang dat collectief ideeën worden uitgewisseld en aangedragen en nieuwe werkwijzen worden geïntroduceerd. Gewoon ‘helpende’ dialoogvragen en kwesties met elkaar beantwoorden vanuit een transparante kijk op de voortgang van dit zo complexe proces. Het doorbreken van voorspelbare patronen en institutionele werkwijzen kan de kwaliteit van de bestuurs- èn inwonerskracht ten goede komen. De gemeenteraad kan bijdragen door sociale interventiepraktijken op te zetten samen met inwoners, raadsleden, experts en professionals. Het doel is de sociale kwaliteit en stabiliteit van de lokale gemeenschap onderwerp van gesprek maken. De antwoorden waarom een zorgvraag meer dan 1000 euro kost zullen snel boven tafel komen. Het herijken van beleidsnota’s is een kwestie van herformuleren. Echter samen het sociaal domein versterken vraagt om een andere aanpak met een hoge participatiegraad van directbetrokkenen.
Aangezien KERN de democratie een warm hart toedraagt willen wij vanuit een transparante samenspraak elkaar positief beïnvloeden, hetgeen nodig is om als bestuurlijk orgaan optimaal te kunnen functioneren.
Naar aanleiding van bovenstaande heeft KERN in de raadsvergadering van 13 maart onderstaande vragen gesteld.
Deze werden op de gebruikelijke bondige wijze zoals hierboven omschreven door het college beantwoord.
KERN heeft de volgende vragen:
- Vanaf 25 mei 2018 is de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) van toepassing. Dat betekent dat vanaf die datum dezelfde privacywetgeving geldt in de hele Europese Unie (EU). De Wet Bescherming Persoonsgegevens (WBP) geldt dan niet meer.Heeft het college rekening gehouden met de invoering van de AVG tijdens het maken van de plannen en wat hiervan de consequenties zijn voor de actoren, inclusief het college van B&W, binnen het sociaal domein?
- Wat is er nu daadwerkelijk veranderd sinds december en wat heeft dit opgeleverd t.o.v. de situatie van voor december, kan het college aangeven wat de eerste resultaten zijn?
- Is er al een eerste evaluatie beschikbaar, waar de voortgang zichtbaar wordt van de maatregelen die het college genomen heeft? Zo niet dan stelt KERN voor om per 1 september 2018 een gedegen evaluatie klaar te hebben, waar een cliënttevredenheid onderzoek integraal deel van uit maakt.